Page 42 - Temmuz 2022
P. 42
ÜLKEMİZDE ASPİR’İN TARİHİ, rağmen haspir olarak bilinmekte) çiçeği olarak
KULLANIM ALANLARI bazı yemeklere renk vermek amacıyla kullanıl-
maktadır. Örneğin, Güneydoğu Anadolu bölge-
• Klinik çalışmalarda, mizde (Diyarbakır ve çevresinde) sarı renkteki
• Yüksek tansiyonu düşürdüğü, aspir çiçekleri pilavlarda kullanılmakta ve pila-
• Zayıflamada (yağ yakımına yardımcı olarak), vın sarı renkte olması sağlanmaktadır. Yine aspir
• Damarlardaki kan akışını arttırarak dokuların karşımıza tekstil alanında da çıkıyor.
daha fazla oksijen almalarını sağladığı, • Kumaşların boyanmasında (Aspir bitkisinin çi-
• Ateş düşürücü olarak, çeklerinden 2 tip boya maddesi elde edilebil-
• Kusmayı teşvik ettiği için zehirlenmelerde panze- mektedir. Bunlar, suda erimeyen kırmızı renk-
hir olarak ve kabızlığa karşı (ishal yapıcı) li “Carthamin” ve suda eriyebilen sarı renkli
• Öğütülmüş aspir tohumları hardal yağı ile karış- “Carthamidin” maddeleridir.)
tırılarak romatizmaya karşı merhem olarak, • Ancak, bu yüzyılın başlarında, daha ucuz olan
• Gastronomide de kendisine yer edinen aspir; sentetik anilin boyaların keşfedilmesi ve piya-
• Yağ olarak, saya sürülmesiyle aspir bitkisinden elde edilen
• Gıda boyası olarak , boya maddelerinin kullanımı yok denecek kadar
• Ortadoğu ve Asya’nın bazı ülkelerinde çiçekleri azalmıştır.
pilav, çorba, sos, ekmek ve turşulara katılarak on- • Bazı Asya ülkelerinde, geleneksel ve dini günler-
ların sarı ve parlak turuncu renk almaları için de aspir çiçeklerinden elde edilen boya maddeleri
• Genç yapraklar ve genç aspir fidecikleri, yeşil sa- kullanılmaktadır.
lata yapımında,
• Haşlanarak yenmekte veya sebze yemeği olarak
pilavla,
• Çay olarak ta tüketilmektedir. (Aspirin çiçekle-
rinde amino asitler, mineral maddeler ve bazı vi-
taminlerin (B1, B2, B12, C ve E) bulunmasıdır.)
• **Tohumlarından elde edilen yağ, yemeklik ola-
rak kullanılmaktadır ve kalitelidir. İnsan sağlı-
ğı açısından önemli olan toplam doymamış yağ
asitleri oranı çok yüksektir. Bu oran % 90-93 ci-
varındadır (Ayçiçeğinde bu oran % 86’dır).
• Ülkemizde, haspir (aslında aspir olmasına
40 81 ÇALIKUŞU - KAYSERİ
