Page 31 - Mayıs 2023

Öküzlere bu kadar ikramda bulunulduğu halde niçin kendilerinin
sürekli aşağılandığını, eşek neslinin neden bir yıldızlarının olma-
dığını, iş yapmakta öküzlerden üstün oldukları halde ne sebeple
kendilerine bir boynuzun çok görüldüğünü gözyaşları içinde pir
eşeğe sorar. Pir eşekse kızgınlıkla ona çıkışır, kendisine bunun
bir yaratılış hikmeti olduğunu, öküzlerin bu amaçla var edildiğini,
onların arpa buğday semirmelerinin onların görevi ve rızık sebebi
olduğunu, kendi işlerinin ise su ve odun taşımak olduğunu, hatta
bırakalım boynuzu, kendilerine kulak ve kuyruğun bile fazla oldu-
ğunu belirtir.
Bu cevapla tatmin olmayan eşek pirin huzurundan ayrılır ay-
rılmasına ama zihnindeki sorulara cevap bulamaz, aksine sorular
daha da çoğalır ve kızgınlığı daha da artar. Dönüşte aklına ken-
disinin de öküzler gibi yaşayabileceği fikri gelir. Yolda gördüğü
öküzlerin bulunduğu yere gelerek taze yetmiş ekin tarlasına girer.
Hırsla yeni yetişen buğday başaklarını yemeye başlar. O kadar ke-
yif alır ki yaptığı işten gözü hiçbir şeyi görmez olur. Tarlanın büyük
bir kısmını yılların verdiği açlıkla kısa sürede içinden kasırga geç-
miş gibi bir hale sokar. Karnını doyurduktan sonra neşesi yerine
gelir ve eşek anırmalarıyla başlar müzik eşliğinde dans etmeye.
Bir yandan şevkle anırır diğer yandan tarlanın içinde koşturup ağ-
nar. Kısa sürede tarlayı savaş alanına döndürür. Onun anırmalarını
duyan tarla sahibi koşarak gelir ve ekinin halini görünce gözleri
yuvalarından fırlar. Hemen sopasına davranarak yakaladığı eşeği
takati kesilinceye kadar döver. Sövmeleri ve dövmeleri tarla sahi-
binin kızgınlığını gidermeye yetmeyince yanındaki bıçağı çıkararak
eşeğin kulağını ve kuyruğunu keser. Eşek feryatlar ve kanlar içinde
hızla kaçmaya başlar.

Eserin mesajı ve şairi ile bağlantısı işte bu final sahnesinde-
dir. Eşek kaçarken aniden yolda gördüğü pir eşeğe pişmanlığını şu
enfes dizelerle dile getirir:

"Batılı isteyerek Hak'tan ayrıldım
Boynuz umdum kulaktan ayrıldım."

Eserin geri kalan kısmı, Şeyhî’nin hünkârdan, gördüğü hezi-
metin hesabını sorması isteğine ayrılmıştır. Onun adaletine sığın-
dığını, tamahkârlığının neticesini acı bir şekilde gördüğünü ve piş-
manlığını dile getirir. Bizim bu kıssadan hissemize düşen payımız
ise çoğu elde edebilmek için az ile kanaat etmeyi öğrenmemiz
gerektiğidir, vesselam.

Mayıs 2023 29