Page 38 - Eylül 2022

Oğuzhan YALÇIN
Çetin Şen Bilim ve Sanat Merkezi
Görsel Sanatlar Öğretmeni

Ebru, gül dalı ve at kılından üretilmiş fırçalarla
sığır ödü katılmış, suda erimeyen boyaların kitre
adı verilen suyun yüzeyine serpilmesi veya nakışlar
yapılmasıdır. Ebru yapılan bu işlemin kağıda alın-
masıyla meydana gelen geleneksel bir sanattır. Bir
başka deyişle ebru, yoğunlaştırılmış sıvı üzerine
renklerin sınırsız değişimleriyle kucaklaşması, kay-
naşması ve dans etmesidir. Ebru sanatı aslı itibari-
yle suyun yoğunlaştırılarak boyaların su yüzeyinde
durmasını sağlamaktır. Ebru ismini ise yüzeyde
oluşan buluta benzeyen şekiller nedeniyle, Farsça’da
bulutumsu anlamına gelen “ebri’den” almış, zaman-
la bu isim ebru sanatına dönüşmüştür.

Ebru teknesinde ortaya çıkan şekillerin tekrarı
olmadığı için ebru ustası yapmış olduğu eseri aynı
boya ve malzemelerle birçok defa denese de yaptığı
ebrunun aynısını bir daha yapamaz. Ebru denge
demektir. Yüzeyde denge, boya ayarlarında denge,
fırça vuruşlarında denge, ruhta denge, ortamda
denge yani ebru dengenin sanatıdır bir anlamda.
Kullanılacak malzemelerin hazırlanması ile başlar
ince ayarlar. Kitrenin yapımı için su ve toz halindeki
kitre, en az bir gece önceden karıştırılarak bekletil-
ir. Böylece kitrenin erimesi sağlanır. Kitreli su, kalın
bir bez torbadan süzülerek asıl ebrunun yapılacağı
tekneye dökülür. Önceden ezilen boyalardan az
miktarda kavanoz içine alınır. Suda fazla yayıl-
ması isteniyorsa fazlaca öd, yayılması istenmiy-
orsa az miktarda öd eklenir. At kuyruğundan özel
olarak yapılmış fırça yardımıyla, tekne üstündeki
kitreli suya, içlerindeki öd derecesine göre dam-
latılır. Boyalar suda yayılır. Öd, boyaların birbirine
karışmadan yayılmasını sağlar. Bu yayılmayı dene-
tim altında tutmak, ebrucunun işidir.

36 81 ÇALIKUŞU - KAYSERİ