Page 32 - Eylül 2022

DİJİTAL

YANSIMALAR

Mehmet BEDİR
Çetin Şen Bilim ve Sanat Merkezi
Biyoloji Öğretmeni

İzlerini tâ milattan öncesine kadar sürebildiğimiz fotoğrafın ve ma-
kinesinin en belirgin tarifini yapan ve bununla ilgili bir düzenek ortaya
koyan İbnü’l Heysem’dir. Heysem oluşturduğu düzenek için “Beytü'l-
müzlim” ifadesini kullanmıştı. Karanlık oda anlamına gelen bu terim
daha sonraları Latinceye “camera obscura” şeklinde çevrildi.

Yüzyıllar içerisinde yapılan çalışmalar 1826 yılın- de yitirmedi. Fotoğraf da kendine ayrı bir yol çiz-
da Fransa’nın Chalon-sur-Saone şehrindeki Joseph di. Özellikle fotoğraf makinelerinin yaygınlaşması
Niepce tarafından evinin penceresinden yakalama- fotoğrafa tarihi bir belge niteliği kazandırdı ve fo-
yı başardığı görüntüyle sonuçlandı. Louis Jacques toğraf toplumsal hafızanın oluşmasında da etkili
Daguerre 1829 yılında Niepce ile ortak olarak onun bir unsur oldu. Fotoğrafçılar ise toplumun ileri ge-
çalışmalarını geliştirme çabasına girdi ve 1839’da lenleri arasında sayıldı. Onlar ki hayatı kayıt altına
başarıya ulaştı. O yıl Fransız Bilimler Akademisi’nde alıyorlardı. Stüdyoları da resmî daire hükmünde
bu başarı tüm dünyaya şu sözlerle duyurulmuştu: yerler oldu zamanla. Çünkü eskiden fotoğraf stüd-
yolarına fotoğraf çektirmeye gitmek için özel bir
“Sayın Baylar, doğa ışık aracılığıyla bir yüzeyin üze- ihtimam gösterilir, hazırlanılır ve kutsal bir görevin
rine geçirildi.” ifası gibi hareket edilirmiş. Hatta albümlerin ka-
pakları arasında özenle saklanan anıları yâd edip,
Parisli ressam Paul Delaroche’nin, Akademi'nin dostları hatırlayarak kâh gülümsemeyle kâh göz-
bu tarihsel oturumunda “Resim sanatı ölmüştür!" leri dolduran damlalar ile geçirilen zamanlar da bu
diye bağırdığı, İngiliz meslektaşı William Turner’in ritüelin ayrı bir parçası olmuş uzunca bir süre. Eski
de optik çağın açılışına sert tepki göstererek "Bu aile albümlerinizi karıştırıp hele hele de şöyle bir
sanatın sonudur!" dediği o gün kayıtlara geçmişti. elli altmış yıllık veya daha eski fotoğraflara bakın
Yıllar içinde resim sanatı önemini aksine hiç da görün, ne demek istediğimi kolayca anlarsınız.

30 81 ÇALIKUŞU - KAYSERİ