Page 35 - Ocak 2023

Mimari doku bir şehir için ne anlam ifa- minde krallığı ve surlar içinde yaşayan sınır-
de edebilir, bu şehri neden kültür ve mede- lı şehirliyi korumak amaçlanıyor. Başka bir
niyet şehri haline getirebilir? Cami, medrese amaç yok. Bu büyük emek ve zaman mas-
vd eserler hali hazırda kullanılan, hâlâ hiz- rafının bizdeki cihanşümul mefkûre anlayışı
met veren kıymetlerdir. Özellikle kullanımda ile kıyas edilemeyeceği çok açık. Karda iz
olmayan yapılar için akla gelebilecek böyle bırakmakla betonda izi olmak nasıl bir olabi-
sorular bize şu cevabı hatırlatabilir. Her me- lir ki? Türk islam eserlerinin Kayserimizdeki
deniyet ihtişamlı yapı ve şaşırtıcı eserleri ile medrese, külliye, cami, han, hamam, küm-
çağdaşlarına ve mensuplarına çeşitli me- betlerde maharetli ustaların estetik doku-
sajlar vermektedir. Gücün, irade ve sanatsal nuşları, taşı oyan, ahşabı konuşturan asırlık
zevkin görsel ilanı mahiyetindeki bu yapıların sanatları, ileriyi gören, geleceği düşünen
görkemli varlıkları kullanım amaçları kadar dehaların aşkla yanan medeni bir mefkû-
yücelik ve devletin büyüklüğünü anlatması relerinin ürünüdür. Dünyanın her yerinden
açısından da hizmet etmektedir. Sanatta ne ilimizi ziyarete gelenler, bu zengin dokuya
kadar ileri anlayışların maharetli ellerle ebe- hayranlığını gizleyemiyor. Asırlardır insanlı-
dileştiği gözler önüne seriliyor. Hâlâ dimdik ğa hizmet eden bu eserler, sanatla desen-
ayakta durmaları, varlıklarını sürdürmeleri, lenen estetik hassasiyetle nakşolunmuştur.
yaşanan birçok doğal afetler ve sayısız be- Taşa şekil veren ruh, incelik ve zerafeti; biz,
şeri müdahalelere rağmen estetik dokularını neslimiz ve geleceğimiz anlayışıyla abide
korumaları önemli bir medeniyet ölçüsünü haline getirmiş. Burada şunu da belirtmekte
akla getirmektedir. Her ne amaçla yapılmış fayda var. Tahrip kolay tamir zor, yıkmak ko-
olursa olsun yerleşik hayatın bir gereği ola- lay yapmak zor. Zamanın erozyonuyla tahrip
rak bu eserler dönemsel ve zamane ihtiyaç- olan Sahabiye medresesi taç kapı üstündeki
ların giderilmesi amacıyla abideleşmemiştir. tepelik kısmında olduğu gibi belli yerlerin-
Ecdadımız, bu topraklardan ayrılmayacak, den tadilat ve restorasyona uğramış. Günü-
ilini, budununu bırakmayacak, ebedi kala- müz estetiğinin tamirden, tadilden, taklitten
cak eserlerle kendinden sonraki nesillere o zaman sanatkarlığına, ustalığına erişeme-
de hizmet etme anlayışını benimsemişler- diği, yapılan restorasyonların yer yer yetersiz
dir. Bu anlayış bir başka medeni bakış açısını kaldığı anlaşılıyor. Son dönemlerde gereken
örneklemektedir. Yapılan eserler o günün hassasiyetler gösterilse de bir vatandaşlık
ihtiyaçları için değil yüzlerce yıl sonrası dü- ödevi olarak her birimiz bu kıymetlere sahip
şünülerek inşa edilmiş. Bir Özbek atasözü, çıkmak sorumluluğuna sahibiz. Medeniyet-
bir insan bir köprü yapar üstünden bin insan ler şehri olma hüvviyetimizi korumak, tarihe,
geçer der. Bir küçük hayırdan binler insan bizi düşünen ecdad yadigarı eserlere, biz de
istifade eder. Burada eski dönem, Bizans bizden sonra geleceklere emanet bıraka-
ya da Roma eserlerinden farklı olarak Türk cağımız şuuruyla sahip çıkmak zorundayız.
İslam mimarisinin ortaya koyduğu anlayışın Şehrimizin sahip olduğu bu kimliği gurur
benzersizliğine dikkat çekmek istiyorum. sebebi saymaktan daha duygusal tasar-
Kayseri kalesi dönemlik sorunların çözü- rufumuz mefkûre şuurumuzu beslemek,
mü, öncelikli olarak düşman saldırılarından olanla yetinmeyip bir yeni medeniyet çizgisi
korunmak için inşa ediliyor. Bu sur ya da belirtmeye gayret etmek olmalı. Olanı koru-
kale inşasının dünyadaki imar gerekçesinin mak ve tabir yerindeyse çıtayı daha ilerilere
özüdür. Konumunu koruma, tehditlere karşı taşımak sorumluluğumuz bakidir. J.P.Satre
dayanıklı duvarların arkasında olma anlayışı insan sahip olduklarının toplamı değil, fakat
bu mimari algının bir mefkûre şuurundan ne henüz gerçekleştiremediklerinin toplamıdır
kadar uzak olduğunu gösterir. Kendi döne- diyor.

Ocak 2023 33